’s Zondags gaan we naar de kerk
Aflevering 1: ‘Geen boekies’ in Nijensleek
Zingen uit de bundel van Johannes de Heer was vroeger populair in protestants Nederland. Wij deden het ’s zondagsavonds met gezin en aanhang onder begeleiding van het harmonium. Wilde je zulke liederen in de kerk zingen dan moest je naar de Vrije Evangelische gemeente. Daar was onze overbuurman ‘Kees de psalmist’ lid van. Die hoorde je soms in zijn tuin ‘God heb ik lief’ zingen. Psalm 116 dus. Vandaar zijn bijnaam.
Liederen uit Johannes de Heer klinken zelden op in de kerken die wij bezoeken, of het moet bij een herdenkingsdienst zijn, of tijdens kerkbezoek op Ameland. Maar ooit deden we het ook in Drenthe. Tijdens een vakantie fietsten Trudy en ik ’s zondags naar het kerkje van Nijensleek. Tot onze vreugde was er op die dag een zangdienst. Je mocht er nummers aandragen uit een speciaal boekje. Daarin stonden tamelijk wat liederen uit Johannes de Heer en de oude Hervormde bundel van 1938.
Voor zover ik me kan herinneren is er toen niet gepreekt. Hoeft ook niet altijd. Het komt voor dat ik me meer van de muziek herinner dan van het gesproken woord. En wat het laatste betreft was het genieten in Nijensleek. Het meerstemmig zingen van een lied als ‘Welk een vriend is onze Jezus’ is een feest!
Dankzij een mevrouw die iets opgaf dat niet in het bundeltje stond, weet ik precies wanneer de dienst is gehouden. Zij wilde een eerbetoon voor Dietrich Bonhoeffer, wegens diens honderdste geboortedag een dag eerder. Welnu die viel op zaterdag 4 februari 2006. Wij kerkten dus een dag later in Nijensleek. Het opgegeven gezang was nr. 398 uit het Liedboek voor de Kerken 1973. Dat is het lied ‘Door goede machten trouw en stil omgeven’ van de beroemde theoloog en verzetsheld.
‘We hebben geen boekies’, riepen enkele aanwezigen. En inderdaad, er waren geen Liedboeken, dus konden we het begeerde nummer niet zingen. Maar de vrouw die het had opgegeven was niet voor één gat te vangen. Ze betrad de kansel en las het toen maar voor. En zo klonk er tijdens de preekloze dienst toch nog een preek. Want zo mag je dit lied van Bonhoeffer rustig noemen. Het getuigenis van de man die kort voor het einde van de Tweede Wereldoorlog is omgebracht op persoonlijk bevel van Hitler.
,,Door goede machten trouw en stil omgeven,
behoed, getroost, zo wonderlijk en klaar,
zo wil ik graag met u, mijn liefsten, leven,
en met u ingaan in het nieuwe jaar”
Wim Staat