Heere, open mijn lippen, zo zal mijn mond Uw lof verkondigen.
Psalm 51 : 17 Zie nr 17
Vanaf 1612 tot heden waren 53 dominees verbonden aan Ritthem. Van de eerste 21 predikanten die in het dorp dienen komen er liefst negen uit Zeeuws-Vlaanderen. Opvallend is verder dat vooral in de eerste anderhalve eeuw veel predikanten in Ritthem komen te overlijden, vaak op jonge leeftijd. Tot de dominees die in Ritthem werkzaam waren behoorden befaamde theologen zoals Jacobus Leydekker (nummer 10) en Frans Hendrik Breukelman (42).

Oude kerk Arnemuiden
1)Wouter Buijs wordt 1 januari 1612 beroepen en verblijft in Ritthem (zijn eerste gemeente) tot hij op 5 maart 1617 tot predikant wordt bevestigd in Arnemuiden, waar hij de kerk acht jaar zal dienen. Van 1625 tot aan zijn dood in januari 1638 is hij predikant in Middelburg als opvolger van de befaamde Hermanus Faukelius.
2)Franciscus Jacobus Opheüs is in 1616 werkzaam in Oostburg wanneer hij wordt beroepen door Ritthem. Daar doet hij op 10 september 1617 intrede, na te zijn bevestigd door zijn voorganger dominee Buijs. De predikant sterft in juni van het jaar daarop en heeft de gemeente dus nog geen jaar gediend.

Baarzandse Kreek onder Breskens
3)Guiljaem (Willem) Boogaert. Deze in augustus 1589 geboren Vlissinger wordt 20 juli 1614 bevestigd als eerste predikant van de kerk in Breskens. Zijn vader, Hendrik Boogaert, is afkomstig uit Duinkerken, maar vestigt zich vanwege de geloofsvervolging eerst in Brugge en trekt daarna naar Zeeland. Het gezin woont daar eerst op een aanzienlijke boerderij in Baarzande, een gehucht in de huidige Steenenpolder tussen Groede en Breskens. Dit gebied overstroomde in 1585 en dat is wellicht de reden waarom vader Hendrik naar Vlissingen trekt waar hij voornaam koopman is en deel uitmaakt van de gemeenteraad. Zoon Willem, die zich later Guiljaem noemt wordt op 14 augustus 1618 beroepen en doet op 4 november van het zelfde jaar intrede in Ritthem. Boogaert preekt 5 februari 1620 afscheid wegens vertrek naar Vlissingen, waar hij maart 1631 overlijdt.
4)Johannes Nolet komt net als zijn voorganger van Breskens. Hij doet 7 maart 1620 intrede in Ritthem en overlijdt daar in maart 1625.

Sint Anna ter Muiden
5)Cornelis Fruëns komt ook al uit Zeeuws-Vlaanderen, namelijk Sint Anna ter Muiden, zijn eerste gemeente, waaraan hij is verbonden sinds 1621. Hij doet op 19 oktober 1625 intrede en sterft in Ritthem op 2 september 1641 op 47-jarige leeftijd.
6)Jacobus van de Sweerde is de vijfde achtereenvolgende predikant die de Schelde oversteekt. Hij verruilt op 21 september 1642 Hoek voor Ritthem en overlijdt daar 21 februari 1646 op de leeftijd van 35 jaar.

Kerk Oost-Souburg
7)Petrus Buijson is zoon van dominee Joost Buijson die van 1624 tot 1645 was verbonden aan de kerk van Vlissingen en omwille van de geloofsvervolging vanuit Frankrijk de wijk had genomen. Zoon Petrus wordt geboren wanneer zijn vader de gemeente Nieuw Beijerland dient. Hij wordt in 1638 bevestigd als dominee in Kerkwerve en doet op 26 oktober 1646 intrede in Ritthem. Dat dorp verruilt hij op 1 mei 1650 voor Oost-Souburg, waar hij december 1651 sterft.
8)Paulus Veezaerdt doet in 1649 intrede als dominee van de Polder van Namen ,die in 1715 overstroomt en waar later het dorp Nieuw Namen ontstaat. Bij zijn komst is vastgelegd dat hij minstens 2 jaar in de Polder van Namen zal blijven maar hij neemt het beroep aan dat Ritthem op 6 januari 1650 op hem uitbrengt. Dat is dus tegen de afspraak. De classis Walcheren weigert het beroep dan ook goed te keuren. Na de nodige strijd gaat de classis alsnog akkoord, waarna Veezaerdt op 12 maart 1651 wordt bevestigd.
Op uitnodiging van de Staten Generaal en met instemming van de Ritthemse kerkenraad dient hij van 29 augustus tot 26 november 1653 de vloot van de admiraliteit van Amsterdam, waar in die tijd Michiel de Ruyter als viceadmiraal werkt. De schepen nemen deel aan zeeslagen in de Oostzee bij Denemarken en Noorwegen.
In 1665 ontstaan er problemen bij een voorgestelde ruil van standplaatsen waarbij Veezaerdt naar Wolphaartsdijk zou gaan en de daar dienstdoende predikant Franciscus van den Ende naar Ritthem. Uiteindelijk gaat Veezaerdt toch op Zuid-Beveland aan de slag, zonder daar tot predikant bevestigd te zijn. Uiteindelijk wordt hij op 2 mei 1670 ontheven uit het ambt van predikant. Uit de literatuur komt het beeld naar voren dat het hier vooral ging om kerkrechtelijk geschillen.
B. J. de Meij schrijft in ‘De Geschiedenis van Ritthem’ dat hij in het dorp in aanzien stond. Veezaerdt was niet alleen een tamelijk bekende godgeleerde, hij publiceerde ook over de natuur. In 1668 verscheen Metamorphoseos et historiae naturalis pars secunda de insectis, auctore Joanne Goedartio, latinitate donata, comentariis et notis textui insertis, illustrata (etc) a Paulo Veezaerdt, eccl. in insula Wolphardi Zelandorum . Het gaat hier om een in het Latijn vertaald werk van de Middelburgse natuurkundige Johannes Goedaert, waaraan Veezaert zelf ook bijdragen leverde. Het boek handelt over aard, eigenschappen en veranderingen van onder andere wormen, rupsen, maden, vliegen, bijen en motten..

Wolphaartsdijk
9)Franciscus van den Ende komt ter wereld in Vlissingen. Zijn geboortedatum is onbekend. Hij staat in Wolphaartsdijk wanneer hij op 20 december 1661 tot predikant beroepen. Zijn bevestiging in Ritthem volgt pas juli 1665 door de moeilijkheden rond zijn benoeming en die van zijn voorganger, zoals vermeld bij nummer 8. De Staten van Zeeland betalen overigens in de tussentijd zijn traktement. Van Ende blijft in Ritthem tot hij 20 november 1677 overlijdt na een langdurig ziekbed. Tijdens zijn verblijf sterven zijn eerste vrouw en vier kinderen.
10)Jacobus Leydekker (Middelburg 9 mei 1656 – Middelburg 1 mei 1729) verbindt zich 10 april 1678 aan Ritthem, zijn eerste gemeente. Hij vertrekt op 4 oktober 1682 naar Willemstad en doet 27 april 1698 intrede in zijn geboortestad Middelburg. Daar viert hij zijn vijftigjarig predikantsjubileum met de publicatie ,,Het testament van Jacobus Leydekker aan de Gemeente van Jesus Christus te Middelburg : zynde eene jubel-reden van zyne vyftigjaarige bedieninge over Ps. LXXI: 17.18 uitgesproken in de Nieuwe Kerk 11 April, 1728“.
Leydekker ontwikkelt zich tot een befaamde godgeleerde van de rechtzinnige Voetiaanse richting en vergaart ook roem als historicus. Van dat laatste getuigt zijn boek Kerkelijke Historiën. Leydekker ontpopt zich vooral als een polemist, oftewel als een liefhebber van pennenstrijd .
Tot zijn bekendste werken behoort het in 1692 verschenen boek ‘De Filosofische Duivel’, waarin Leudkker het opneemt tegen beweringen van dominee Balthasar Bekker in diens werk ‘De Betooverde Wereld’. Mede hierdoor wordt Bekker onder censuur gezet en mag hij niet meer voorgaan als predikant. Overigens gaat het in het boek van Bekker over kometen. Hij probeert daarin de angst onder de bevolking weg te nemen over deze ‘staartsterren’. Achteraf ontstaat het gevoel dat Bekker onrecht is aangedaan en rehabilitatie verdient.
Leydekker richt zijn pijlen verder onder anderen op de filosoof Spinoza en de Rooms-Katholieke Kerk. Dat hij niet in het vergeetboek is geraakt bewees in 2018 de foto van de kerk in Ritthem plus een levensbeschrijving van Leydekker op de jaarlijkse kalender van de Gereformeerde Bijbelstichting. Deze organisatie beijvert zich voor het behoud van de Statenvertaling.
Een bekend werk is ook de terugblik van de predikant op de Nationale Synode van Dordrecht van 1618-1619, waarop besloten werd tot het maken van de Statenvertaling en de Remonstranten buiten de kerk werden gezet. Leijdekker verdedigt in die publicatie de in Dordrecht genomen besluiten.
11)Petrus Reyniersen komt 18 juni 1660 in Vlissingen ter wereld als zoon van apotheker Bartholomeus , die ook lid en schepen (wethouder) was van die stad. Bartholomeus is ook ouderlingen. Hij legt zich toe op het vertalen van theologische werken van de Engelse puriteinse predikant Thomas Woods, waaronder het boek ‘Kostelijcke Hulp-middelen en Raedt tegen des Satans Bedriegeryen’, dat nog altijd in Nederland wordt verkocht. De hele familie Reyniersen wordt in 1672 Vlissingen uitgezet wanneer er grote ontevredenheid heerst onder de burgerij over het stadsbestuur. Petrus Reyniersen wordt op 3 januari 1683 door Melchior Leydekker (broer van zijn voorganger) bevestigd tot predikant van Ritthem. In april 1688 preekt hij afscheid wegens vertrek naar Vlissingen, waar hij overlijdt op 27 september 1724.
12)Gilles van Rijckegem krijgt als kandidaat op 21 mei 1688 een beroep van de gemeente Ritthem en wordt daar op 11 juni 1688 zijn voorganger bevestigd als predikant. Hij blijft in Ritthem tot aan zijn dood in 1702.

Philippine
13)Gelius Aitema komt op 20 september 1674 ter wereld in Dokkum. Hij wordt op 18 augustus 1701 tot predikant bevestigd in Philippine en doet op 13 mei 1703 intrede in Ritthem. Aitema vertrekt vervolgens naar Brouwershaven, waar hij wordt bevestigd op 23 februari 1716. Daar overlijdt hij 20 februari 1741.

Kerk Ritthem, tekening A. J. Kabboord
14)Cornelis Gentman Leijdekker (geboren 23 juli 1692 in Heusden) wordt in 1714 predikant in Fort Liefkenshoek bij het Belgische dorp Lillo. Hij doet op 29 maart 1726 intrede in Ritthem, het dorp waar ook zijn vader Jacobus diende (zie nr. 8.). Hij heeft als eerste naam die van zijn moeder aangenomen. Dat gebeurde in die tijd vaker, bij voorbeeld wanneer haar familie op uitsterven stond, waardoor de naam zou verdwijnen. Gentman Leydekker vertrekt naar Sas van Gent waar hij intrede doet op 8 januari 1730. Vervolgens verbindt hij zich op 14 oktober 1730 aan Bergen op Zoom.
Tijdens de ambtsperiode van Gentman Leijdekker wordt Bergen op Zoom in 1747 door de Fransen belegerd. Op woensdag 19 Juli van dat jaar preekt hij voor het laatst in de Sint. Lambertuskerk . De volgende dag veranderde het bedehuis door de beschietingen in een puinhoop geworden. De predikant wist de stad uit te komen voor de Fransen deze innamen en belandde in Rotterdam, waar hij bijna 1,5 jaar diende als tijdelijk predikant. Vervolgens preekte hij 22 december 1748 voor het eerst weer in Bergen op Zoom. Hij preekt afscheid op 30 november 1760 als hij wegens zijn broze gezondheidstoestand met emeritaat gaat. Dominee Gentman Leijdekker overlijdt op 1 maart van het jaar daarop.
15)Jacobus de Badt komt als kandidaat naar Ritthem, waar hij 9 april 1730 tot predikant wordt bevestigd. De in Vlissingen geboren dominee blijft daar tot aan zijn dood. Hij overlijdt op 26 mei 1738 op 37-jarige leeftijd.
16)Paulus Aerlebout wordt op 27 maart 1712 tot predikant bevestigd in Breskens. Nadat Ritthem op 11 juni 1739 een beroep op hem uitbrengt doet hij daar intrede op 28 augustus daaraanvolgend. Aerlebout sterft op 19 februari 1743 op de leeftijd van 57 jaar.
17)Thomas Lieftinck komt als kandidaat naar Ritthem. Hij wordt daar 22 december 1743 tot predikant bevestigd door ds Daniel Fruytier uit Vlissingen. Zijn intredepreek handelt over Psalm 51 : 17: ,,Heere, open mijn lippen, zo zal mijn mond Uw lof verkondigen”. Lietinck vertrekt in 1766 nar Loosduinen, waar hij in 1790 overlijdt.
18)Willem Adriaan van Savooijen komt feburari 1729 ter wereld in Middelburg. Hij wordt 19 juli 1750 tot predikant bevestigd in Zuidzande. Van Savooijen doet 27 april 1755 intrede in Ritthem, waar hij 4 oktober 1761 overlijdt. Drie dagen later wordt er een dochter van hem gedoopt die naar hem is vernoemd: Wilhelmina Adriana.

Kerk Sint Laurens
19)Johannes Wilhelmus Hoog wordt in Brouwershaven 1734 geboren als zoon van Johannes Hoog die daar predikant is. Hij doet op 5 juli 1762 intrede in Ritthem. Bevestiger is zijn broer Thomas Jacobus Hoog die dan predikant is in Sint Laurens. Hoog vertrekt op 11 november 1764 naar Oud-Vossemeer. Na vervolgens te hebben gestaan in Eindhoven, Almkerk en Axel trekt hij in 1794 vanuit laatstgenoemde stad voor de tweede keer naar Ritthem. Reden vormt de inval van de Fransen in Staats Vlaanderen. Hoog doet 14 Juni 1795 intrede en vertrekt 26 mei 1799 naar Wolphaartsdijk. Hij krijgt op 74-jarige leeftijd emeritaat op 26 mei 1799 en neemt dan zijn intrek in Middelburg, waar hij op 88-jarige leeftijd overlijdt op 27 februari 1823.
20)Jacob van Fenema komt als predikant uit Kessel (L) en doet 2 juni 1765 intrede. Hij overlijdt na een ziekbed van negen dagen op 1 oktober 1767 op de leeftijd van 40 jaar.

Sint Anna ter Muiden
21 )Johannes Thomson komt in 1732 ter wereld in Rotterdam. Hij wordt 23 september 1764 tot predikant bevestigd in Sint Anna ter Muiden en doet op 15 mei 1768 intrede in Ritthem. Op 26 april 1778 neemt hij afscheid met een preek over Handelingen 15 : 29 en dan alleen de woorden ‘vaart wel’. Na in Colijnsplaat en Kapelle te hebben gestaan overlijdt hij in laatstgenoemd dorp op 16 juni 1802 op 70-jarige leeftijd.

Kleverskerke
22)Nicolaas Wittemans wordt 20 september 1767 in Pietersbierum (Fr) bevestigd tot predikant. Hij verwisselt zijn eerste standplaats op 8 mei 1772 voor Kleverskerke. Wittemans verbindt zich aan Ritthem op 31 mei 1778. Hij overlijdt op 11 oktober 1786 op de leeftijd van 53 jaar,
23)Gerrit Hendrik Geermeijer verbindt zich in 1779 aan West Terschelling, zijn eerste gemeente. Hij doet 29 juni 1788 intrede in Ritthem en preekt 14 februari 1790 afscheid wegens vertrek naar Grijpskerke. Vervolgens doet hij in 1796 intrede in Kruiningen, waar hij 28 juli 1812 overlijdt op de leeftijd van 70 jaar.

’s Heer Abtskerke
24)Jacobus Gerardus van Doesburg wordt 17 maart 1764 bevestigd in ’s Heer Abtskerke. De kersverse predikant raakt daar in conflict met leden van de kerkenraad en de gemeente. Uiteindelijk legt Van Doesburg het ambt neer op 3 augustus1768. Nadat hij zijn leven kennelijk heeft gebeterd wordt hij in 1790 hulppredikant in Tuil. Vervolgens wordt hij 20 februari 1791 tot predikant bevestigd in Ritthem. Hij neemt in 1793 afscheid wanneer hij een beroep krijgt uit Zoutelande. In een verslag daarover staat: ,,en deze beroeping in de vreeze des Heeren aangenomen hebbende heeft op den 23 Maart van ons zyn afscheid genomen met eene zeer gepaste doorwrogte en gemoedelyke Leerrede gebruikende daartoe de woorden van handelingen 20 : 31b Gedenkt dat ik drie jaren lang nacht ende dag niet opgehouden en hebbe een iegelijk met tranen te vermanen. Hebbende zijne eerwaarde ook onder ons niet zonder zegen gearbeid drie jaren en 30 dagen.” Van Doesburg doet op 23 maart 1794 intrede in Zoutelande.
25)Johannes Wilhelmus Hoog. Zie nr. 19.

Kerk Laren (G)
26)Johan Gerard Karel Kalkhof dient van 1797 tot 1799 de kerk van Pannerden. Het is een weinig gelukkige tijd. De bevolking van het dorp is na de Reformatie in zeer grote meerderheid rooms-katholiek gebleven. Zodoende zijn er in de tijd van Kalkhof behalve zijn eigen verwanten slechts twee gezinnen lid van de gemeente (waaronder dat van de koster). De kerk wordt niet goed onderhouden en daardoor stort het schip in. Diensten worden daarom gehouden in het koor. Het feit dat de protestanten de kerk in bezit hebben wordt door de katholieke meerderheid als onrechtvaardig ervaren. Ze nemen het gebouw in 1795 met geweld in bezit. Pogingen van de gereformeerden om de kerk terug te krijgen stranden. Uiteindelijk wordt de gemeente van Pannerden in 1819 gecombineerd met die van Hurwenen. Kalkhof wordt 26 mei 1799 predikant bevestigd in Hoofdplaat en verbindt zich 30 maart 1800 aan Ritthem. Hij neemt 13 maart 1804 afscheid wegens vertrek naar Laren (G), waar hij 11 november 1843 overlijdt op 73-jarige leeftijd.

Oude kerk Nieuwland
27)Abraham Offers doet 21 november 1773 intrede in Zegveld. Vanuit deze eerst gemeente vertrekt hij naar Nieuw- en Sint Joosland, waar hij intrede doet op 12 september 1790. Vervolgens verbindt hij zich op 7 april 1805 aan Ritthem. Tijdens zijn in Nieuwland bediening werd de kerk uitgebreid.
Van Offers is verder bekend dat hij Fransgezind was en dus ophanden was van het regime dat in ons land de baas was van 1795-1813. Hij was bovendien voorzitter van de plaatselijke ‘nieuwe grondvergadering’. Offers was in zekere zin een verre voorloper van dominee Siderius die in 1976 de eerste voorzitter was van de Wijkverenging (later Dorpsvereniging) Nieuw- en Sint Joosland.
28)Anthonie Pieterse wordt 31 januari 1791 in Utrecht geboren. De kandidaat doet 28 mei 1815 intrede in Ritthem en neemt afscheid op 29 juni 1817, wegens vertrek naar Zuidzande waar hij 8 september 1828 overlijdt op 37-jarige leeftijd. Zoon H. Pieterse sterft als kandidaat op 12 oktober 1847 als laatste van de zeven kinderen, waarna zijn moeder als kinderloze weduwe achterblijft.

Verdwenen kerk Elkerzee
29)Pieter Morilyon Loysen komt 2 november 1787 in Middelburg ter wereld als zoon van Anthony Loysen en Johanna Jacoba Blaauw. Hij doet 16 mei 1813 intrede in zijn eerste gemeente Elkerzee. Vervolgens verbindt Morilyon Loysen zich op 3 mei 1818 aan Ritthem, waar hij al op 26 maart 1820 afscheid neemt. De predikant is daarna tot aan zijn emeritaat op 1 januari 1858 verbonden aan Rozenburg. Morilyon Loysen overlijdt 10 september 1828 in Bodegraven.

collectie Rijksmuseum
30)Abraham Theodorus Beausar komt op 8 september 1785 ter wereld in Oosterland, waar zijn vader Isaac Beausar dan predikant is. Hij studeert zowel letterkunden (Latijnsche scholen van Dordrecht en Leiden) en theologie (Leiden). Beide wetenschappen blijven hem zijn hele leven boeien. Beausar wordt in a[ril 1809 als predikant bevestigd in Bleskensgraaf, welke gemeente hij 5 juni verruilt voor die in Groot-Ammers. Beausar wordt 13 augustus 1810 bevestigd in Ritthem in 1820, waar hij 24 november 1824 afscheid preekt wegens vertrek naar Oudenbosch. In 1826 vertrekt hij naar Klundert, waar hij 29 oktober 1836 overlijdt. Uit zijn Ritthemse tijd is bekend dat hij op 23 juni een lijkrede uitspreekt ter nagedachtenis van ambachtsheer Mr. N. C. Lambrechtsen van Ritthem, waarvoor de familie het voor die tijd vorstelijke bedrag van f 100,– uitkeert. Beausar was toen hij in Ritthem stond lid van het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen. Zijn letterkundige redevoeringen voor dat gezelschap zijn gebundeld onder de titel ‘De Ilias van Homerus tot model voor den redenaar in vier redevoeringen door A.T.B.’ (Leiden 1828). Hij schreef diverse theologische werken waaronder het ‘Handboek, of christelijk weekblad, tot voorbereiding om over feest- en lijdensstoffen met vrucht te hooren prediken’ (Breda 1826); Zijn zoon Nicolaas Godfried, luitenant bij de infanterie, stelde diverse rekenboeken samen, waaronder ’Theorie der rekenkunde voor onderwijzers en eenigszins geoefende leerlingen’ (Amsterdam 1844-1848).

Hoedekenskerke
31)Gerrit Harlees wordt 16 december 1792 geboren in Delft. Hij wordt op 3 september 1820 bevestigd in zijn eerste gemeente, het Schouwse Serooskerke. Hij doet op 7 augustus 1825 intrede in Ritthem en neemt op 30 september 1827 afscheid wegens vertrek naar Hoedekenskerke, zijn laatste gemeente, waar hij plotseling overlijdt op 14 oktober 1861.
32)Petrus Steenmeijer komt op 24 juni 1794 ter wereld in Leiden. Hij verbindt zich in op 2 augustus 1818 aan de kerk in Hekelingen, welke hij op 23 september 1828 verruilt voor die in Ritthem. Daar blijft hij predikant tot aan zijn emeritering op 1 oktober 1860. Dominee Steenmeijer herdenkt op 6 augustus 1843 zijn 25-jarig jubileum in het ambt van predikant.

Kerk Hekelingen
Dat gebeurt met een preek naar aanleiding van Johannes 4 vers 14: ,, Maar zo wie gedronken zal hebben van het water, dat Ik hem geven zal, dien zal in eeuwigheid niet dorsten; maar het water, dat Ik hem zal geven, zal in hem worden een fontein van water, springende tot in het eeuwige leven.” Op 1 augustus 1858 staat hij stil bij zijn 40-jarig jubileum. Dat gebeurt met het middelste gedeelte van 2 Timotheüs 4: ,, doe het werk van een evangelist.”. Hij wordt emeritus op 1 oktober 1860 en preekt daags tevoren zijn afscheid over Handelingen 20 vers 32: ,, En nu, broeders, ik bevele u Gode, en den woorde Zijner genade, Die machtig is u op te bouwen, en u een erfdeel te geven onder al de geheiligden.“ Steenmeijer verhuist vervolgens naar Middelburg waar hij op 20 september 1873 overlijdt op de leeftijd van 79 jaar.
33)Gerard Cornelis Boomer wordt 5 mei 1832 geboren in Rijswijk geboren. Hij wordt 14 april 1861 in het ambt bevestigd in Ritthem en blijft er tot aan zijn dood op 1 mei 1894. Boomer en zijn echtgenote hebben beiden twee voornamen en zijn van mening dat kinderen minstens twee voornamen verdienen. Ouders die daartoe overgaan ontvangen bij het kraambezoek een fles wijn cadeau. Wie de boreling slechts met een naam bediende kan fluiten naar het geestrijk vocht. Dominee Boomers en zijn echtgenote Helena Maria Sacré schenken in 1873 bij hun koperen bruiloft 2 zilveren avondmaalsborden aan de kerk. Bij hun zilveren bruiloft 1886 geven ze vier zilveren bekers ten geschenke. Het is vermeldenswaard dat voor de komst van dominee Boomer 42 kandidaten verzochten een keer in Ritthem te mogen komen preken en zo kans te maken op een beroep. In die tijd was er namelijk een groot kandidatenoverschot.

Kerk Zevenbergen
34)Jan Hendrik Ruysch van Dugteren wordt 21 augustus 1872 geboren in Zevenbergen als zoon van dominee Carel Jacob Lodewijk en Janke Dorothea de Rochefort. Hij verbindt zich op 17 september 1899 aan Ritthem. Aan zijn komst gingen 23 vergeefse beroepen vooraf. Dat wijst erop dat in die tijd niet langer sprake is van een overvloed aan kandidaten. Dominee Ruysch van Dugteren neemt afscheid op 5 maart 1905 wegens vertrek naar Hoek van Holland . Per 1 januari 1920 volgt zijn benoeming tot legerpredikant. Jan Hendrik Ruysch van Dugteren overlijdt na een kort ziekbed op 2 juni 1931 in het Diaconessenhuis in Breda.

Kerk Langweer
35)Petrus Nauta komt ter wereld in Ypecolsga. Hij wordt op 21 mei 1905 tot predikant bevestigd in Ritthem, zijn eerste gemeente. Op 4 december 1910 vertrekt hij naar Langweer (Fr.) welke gemeente hij op 22 december 1918 verwisselt voor die van Doeveren. Daar overlijdt hij plotseling op 25 juni 1842 op de leeftijd van 42 jaar.
36)Pieter Leonard Kiehl wordt op 11 oktober 1885 geboren in Batavia, het huidige Jakarta. Na zijn theologiestudie wordt hij op 19 maart 1911 bevestigd in Ritthem, waarvan
hij afscheid neemt op 27 juni 1915. Hij dient vervolgens de gemeente van Joure tot 18 maart 192, waarna hij zich op 25 maart 1922 verbindt aan de evangelisatie in Hoorn. Vervolgens werkt Kiehl van 17 juli 1927 tot eind september 1929 als predikant van de Hervormde gemeente van Echteld. Daarna volgt vanaf 6 oktober 1929 Hazerswoude, waarvan hij op 20 juli 1947 afscheid neemt wegens vertrek Leur (N.Br.) Nadat hem op 23 maart 1952 eervol emeritaat is verleent vestigde hij zich in Breda, waar hij in 1956 overlijdt.
37)Herman Andries ten Hove wordt op 15 juli 1887 geboren in Elburg. Hij wordt 5 september 1915 tot predikant bevestigd in Ritthem. Vervolgens dient hij van van 12 september 1920 tot 28 september 1923 de kerk in Schoonoord (Dr.). Ten Hove werkt van 5 oktober 1923 in van Musselkanaal en doet op 10 april 1932 intrede in Delfzijl , waar hij plotseling overlijdt op 29 januari 1941.

Zeerijp
38)Cornelis Sundermeijer wordt op 14 februari 1885 geboren in Delfshaven en doet op 8 november 1914 intrede bij de gemeente in Lellens (Fr), welke hij op 17 februari 1918 verwisselt voor Zeerijp (Groningen). Sundermeijer doet op 18 juli 1920 intrede in Ritthem en preekt op 15 november 1925 afscheid wegens vertrek naar de Sint Nicolaasga, welke . Op 20 juli 1930 doet hij intrede in Murmerwoude-Akkerwoude . Daarna verbindt hij zich op 30 juli 1933 aan Gorinchem, waar hem in 1950 emeritaat wordt verleend. De predikant maakte zich in zijn Ritthemse ambtsperiode verdienstelijk bij de restauratie van het kerkgebouw. Hij overleed op 17 februari 1956.

Sint Jacobskerk Vlissingen
39)Hendrik van Oyen wordt op 24 oktober 1898 geboren in Vlissingen . Hij doet op 17 oktober 1926 intrede in Ritthem. Op 17 mei 1929 volgt zijn promotie tot doctor in de Godgeleerdheid aan de Rijksuniversiteit Leiden op het proefschrift ‘Ethiek en Re1igie in het systeem van Hermann Cohen, en achttien stellingen’.
Van Oyen preekt 8 november 1931 afscheid wegens vertrek naar Breda, welke gemeente hij 15 oktober 1939 verwisselt voor Groningen. In 1942 krijgt hij de leerstoel voor systematische theologie (dogmatiek) aan de Rijksuniversiteit in Groningen. In 1948 vertrekt Van Oyen waar hij doceert met zijn beroemde tijdgenoot Karl Barth de Karl.Hij schreef tal van boeken en artikelen over de christelijke ethiek. Van Oyen overlijdt op 4 februari 1980 op 81-jarige leeftijd in Bazel.

Kerk Almen
40)Gerrit de Ru wordt op 17 april 1907 geboren in Vinkeveen. Hij verbindt zich op 10 april 1932 aan zijn eerste gemeente te Ritthem. Op 27 maart 1938 doet hij intrede in Almen welke gemeente hij zondag 2 augustus 1942 verruilt voor Rotterdam-Centrum Daar wordt hij directeur van het Diaconessenhuis. De Ru komt in april 1957 naar Ritthem voor de viering van zijn 25-jarig ambtsjubileum. Hij promoveert op 14 maart 1964 op het proefschrift ‘de kinderdoop en het Nieuwe Testament’. Hierover voert ds. De Ru correspondentie met Karl Barth. De beroemde Zwitserse theoloog was het oneens met De Ru’s verdediging van de kinderdoop. Behalve lid van de hervormde synode was De Ru onder meer voorzitter van de Algemene Diaconale Raad van de Nederlandse Hervormde Kerk, lid van het hoofdbestuur van de Bond van Nederlandse Predikanten en lid van het hoofdbestuur van de Nederlandse Zondagschoolvereniging. Van 1947 tot 1972 maakte hij deel uit van de Voogdijraad (later de Raad voor de Kinderbescherming) Rotterdam. Hij was verder lid van de Generale Synode (1952-1956) en preses van 1962 tot 1969. De Ru had een talenknobbel en preekte daardoor in Rotterdam voor de Engelse, Waalse Zweedse gemeente. Hij overlijdt 29 juli 1994 in Den Haag.

Monument in kerk Heumen voor Lodewijk van Nassau
41)Herre Bartlema wordt 14 augustus 1913 geboren in Minnertsga (Fr). Hij is eerst hulpprediker in Losser (Ov) en doet vervolgens intrede als predikant in Ritthem op 29 mei 1938. Bartlema preekt 26 december 1943 afscheid wegens vertrek naar Heemstede. Op 29 november 1953 volgt zijn benoeming tot luchtmachtpredikant. In die hoedanigheid baart Bartlema in 1966 opzien wanneer hij in Middelburg demonstratief de distinctieven (balk en ster) van zijn uniform verwijdert, omdat hij vindt dat het ambt van predikant en militaire symbolen onverenigbaar zijn. De legerleiding verbiedt het hem om op te treden in een ‘rangloos’ uniform. Daarom zet Bartlema zijn werk daarna een tijdje voort in burgerkostuum. Hij is ook de leidende figuur van een groep kritische legerpredikanten. Vanaf 1968 verleent Bartlema bijstand in het pastoraat in Heumen-Overasselt. Hij overlijdt eindt december 1978 op de leeftijd van 65 jaar.
42)Frans Hendrik Breukelman komt op 1 december 1916 ter wereld in Rotterdam. Na zijn theologische studie wordt hij hulpprediker bij dominee G. C. van Niftrik in Rijnsburg. De laatste bevestigt hem op zondagmorgen 21 november 1943 intrede als dominee in Ritthem, waarna hij ’s middags zijn intredepreek houdt. Breukelman werkt nadat het dorp in november 1944 door de inundatie van Walcheren onder water komt te staan tijdelijk als predikant in Veere. De predikant valt op door optredens in het openbaar voor de PvdA. Hij verbindt zich op 11 juni 1948 aan de kerk in Simonshaven in Voorne –Putten. Hij krijgt in op 1 september 1968 eervol ontslag als predikant wegens zijn benoeming tot wetenschappelijk hoofdambtenaar aan de gemeentelijke universiteit van Amsterdam.

Frans Breukelman foto Nationaal Archief
Breukelman, groot kenner van het Hebreeuws, wordt zeer bekend als voorman van de Amsterdamse school. Deze stroming legt de nadruk op ‘het verhaal’ in de Bijbel. Hij publiceert diverse artikelen in het weekblad “In de Waagschaal” tegen de nieuwe vertaling van het Nederlands Bijbelgenootschap. Breukelman overlijdt op 28 juni 1963 op de leeftijd van 76 jaar. Onderaan dit overzicht staat een In Memoriam van dr C. A. Tukker uit het blad De Waarheidsvriend van 15 juli 1963.*zie verder onderaan de tekst
43)Johannes Christiaan Muller wordt op 19 december 1920 geboren in Semarang op het Indonesische eiland Java. Na zijn studie theologie en zijn opleiding aan het zendingsinstituut Zendingsstudie in Oegstgeest doet hij op 2 oktober 1949 intrede in Ritthem. Daar preekt hij in 1954 afscheid wegens vertrek naar Timor waar hij aan het werk gaat als zendingspredikant. Muller doet op 30 juli intrede als predikant van de Hervormde gemeente 1961 in Beek (L) waar hij 16 september afscheid preekt wegens vertrek naar Franeker. Dominee Muller gaat op 30 december 1984 met emeritaat.
44)Izaak Pieter Cornelis van ’t Hof wordt geboren op 27 april 1919. Hij wordt 18 mei 1944 bevestigd tot zendingspredikant in Tomohon op het Indonesische eiland Celebes. Op 1 juli 1946 volgt zijn benoeming tot luchtmachtpredikant op de vliegbasis Ypenburg. Dominee Van ‘’t Hof doet op 31 januari 1954 intrede in Ritthem en verwisselt die gemeente op 27 september 1959 voor Zutphen. Hij wordt op 4 oktober 1970 docent van het Theologisch seminarium in Driebergen en gaat 27 april 1984 met emeritaat, Domine Van ’t Hof overlijdt op 7 september 2005.

Westzijde- of Bullekerk Zaandam
45)Johannes Cornelis Nennie wordt 7 januari 1931 geboren in Den Haag. Hij wordt na zijn studie theologie in Leiden in 1958 vicaris van de hervormde gemeente De Meern en vervolgens op 15 november 1959 in Ritthem bevestigd tot predikant. Dominee Nennie vertrekt op 23 augustus naar Brielle, welke stad hij 5 oktober 1969 verwisselt voor Zaandam. Vervolgens dient hij van 9 januari 1977 tot aan zijn emeritering op 11 mei 1996 Eindhoven. Hij sterft maandag 17 juni 2019 op 88-jarige leeftijd in zijn woonplaats Houten. Dominee Nennie ging in 1996 met emeritaat. Hij schreef een aantal artikelen voor De Waagschaal over ‘Miskotte en Job’.
46)Johannes. P. Broeder Ritthem is hulpprediker in Hindeloopen alvorens hij zich in 1964 aan de gemeente van Ritthem verbindt. Hij is laatste predikant die alleen Ritthem dient, alvorens de combinatie ontstaat met Nieuw- en Sint Joosland. Dominee Broeder vertrekt in 1976 naar Borssele.
Predikanten van de op 1 september 1976 gevormde combinatie van de Nederlandse Hervormde gemeenten Ritthem en Nieuw- en Sint Joosland, welke zich sinds 5 november 2006 Protestantse Gemeenten noemen.

Dominee Kraai (man met stropdas) was 17 augustus 2019 in Nieuwland te gast bij het 50-jarig jubileum van de Dorpsvereniging waarvan hij een van de eerste voorzitters was.
47) C. J. Kraai wordt geboren op 17 november 1939. Hij doet op 10 januari 1971 intrede in Nieuw- en Sint Joosland en is vanaf 1 september 1976 ook verbonden aan Ritthem. Evenals zijn voorganger Siderius hanteert dominee Kraai in Nieuwland de voorzittershamer bij de wijkvereniging. Hij neemt op 26 november 1978 afscheid wegens vertrek naar Drunen, Vlijmen en Engelen en verbindt zich op 4 maart 1990 aan Hall. Daar wordt hem emeritaat verleend op 28 november 2004. Vervolgens is Kraai onder andere actief als hulppredikant in Arnhem,

Dominee Vermeulen
48) Hayo Edo Vermeulen wordt op 27 september 1925 geboren in Nijmegen.
Hij studeerde theologie te Groningen en wordt op 2 september 1956 Hervormd predikant te Rauwerd (Fr.), welke gemeente hij 23 januari 1966 verwisselt voor die in Gemert. Dominee Vermeulen verbindt zich op 7 februari 1971 aan Emmer-Compascuum (1971) en op 30 november 1975 aan Echteld. Vervolgens doet hij op 2 maart 1980 intrede als predikant van Ritthem en Nieuw- en Sint Joosland Hij blijft hi er tot aan zijn emeritering op 1 oktober 1987. Dominee Vermeulen overlijdt op 29 december 2012.
49)Henk van Oostende komt op 29 november 1936 ter wereld in Nieuwer-Amstel (Amstelveen). Hij begint zijn loopbaan in 1956 als als onderwijzer in Driebruggen en wordt als 25-jarige directeur van een basisschool in Kesteren. Daarna wordt hij godsdienstleraar aan het Ichtus College in Veenendaal, een baan die hij later inruilt voor de functie van directeur bij de Bond tegen het vloeken.

Dominee van Oostende herdacht zijn 25-jarig ambtsjubileum tijdens een dienst in Ritthem
Van Oostende is vervolgens werkzaam als pastoraal medewerker in Piershil (vanaf 1 september 1983), Zuid Beijerland en Sprang (vanaf 1 oktober 1984) en Elburg (1 september 1985). In 1987 wordt hij predikant van de Hervormde gemeente van Katwijk aan den Rijn, waarna hij op 18 september 1988 wordt bevestigd als dominee van Ritthem en Nieuw- en Sint Joosland. Van Oostende vertrekt op 24 januari 1993 naar Maurik. Na zijn emeritaat in 1999 verhuist hij naar Kapelle en verricht bijstand in diverse gemeenten. Hij overlijdt op 18 mei 2014.

Peter Barmenltlo en Pascal Handschin
50)Peter Barmentlo wordt geboren op 21 januari 1964. Hij doet op 13 februari 1994 intrede als dominee van Ritthem en Nieuwland. Hij preekt 23 augustus afscheid wegend vertrek 1998 naar de Hervormde gemeente van Alblasserdam. Vervolgens is hij van 13 september 2009 tot 1 september 2014 actief als dominee van de Gereformeerde Kerk van Alblasserdam, waarna hij zich verbindt aan de Protestantse Gemeente Dordrecht-Dubbeldam.
51)Harold Oechies wordt geboren op 14 augustus 1966. Na zijn studie theologie in Leiden werkt hij van 1998-2000 als vicaris bij de Hervormde gemeente Hontenisse en de Samen Op Weg-gemeente Hulst en als ouderenpastor in Axel. Hij wordt op 13 februari 2000 als predikant aan onze gemeenten verbonden. Tijdens zijn verblijf is hij vanaf 2004 ook actief als geestelijk Verzorger van het Sint Jans hospice De Casembroot in Middelburg. Dominee Oechies vertrekt op 9 juli 2006 naar Uithoorn een plaats die hij op 29 januari 2017 verruilt voor Bilthoven.
52)Elly Bouman wordt geboren op 24 februari 1955. Zij doet na haar studies theologie aan de Rijksuniversiteit Utrecht op 7 september 2008 intrede als predikant van onze gemeenten en verruilt die op 25 september 2016 voor de Protestantse gemeente van Roeselare (West-Vlaanderen, België). Elly Bouman was de eerste vrouwelijke predikant van Ritthem en Nieuw- en Sint Joosland.
53)Pascal Handschin doet zondag 3 juni 2018 intrede, na te zijn bevestigd door dominee Jan Nauta uit Middelburg. Hij is geboren in het Franse deel van Zwitserland, volgde de predikantenafleiding in Bern en studeerde ook in Leiden. Pascal heeft een dienstverband van 50% in de gemeenten Nieuw- en Sint Joosland. Daarnaast is hij als havenpastor voor een dienstverband van 40% voor The Mission to Seafarers in Vlissingen-Oost.

Ds. Jan Nauta, Ds. Pascal Handschin, Thirza Handschin-van der Stel en ouderling -kerkrentmeester Peter Osté na bevestigingsdienst
*Uit: De Waarheidsvriend van 15 juli 1993.
door C. A. Tukker
Dr. Frans Hendrik Breukelman, die op 28 juni te Amsterdam overleed, is zesenzeventig jaar gewoorden. En vooral in de jaren na de oorlog, in Simonshaven en Biert bij Spijkenisse, heeft hij gezocht en gevonden wat Bijbelse theologie is. ”In mijn studententijd ben ik al met Mattheüs begonnen. Ik ben nu 50 jaar met Mattheüs bezig. En al 40 jaar met Genesis”. Dat waren zijn eigen woorden. En zijn hele leven heeft hij niets anders gedaan dan naar de Schriften geluisterd, gevraagd wat het betekent dat God spreekt, de woorden nagesproken, tot klank mogen brengen in de oren van zijn talrijke leerlingen.-Evenals hij, zijn velen van hen bevrijd van de druk der historische Bijbelkritiek, die ontredderende methode die achter de woorden van de Schriften doet zoeken naar ”hoe het werkelijk geweest is”. Met hulp en in het spoor van Barth, Miskotte en Buber-Rosenzweig wees Breukelman een andere weg, een weg die uitnemender is, de weg van de woorden van het Woord. Daarmee werden theorieën van geleerde mensen, die de Bijbel in stukjes en brokjes braken en breken, aan de kant gezet. De prediking bleek te zitten in de woorden van de Bijbel. Breukelman heeft, om Miskotte aan te halen, ”met zulk dor onderzoek zoveel heerlijke schatten aan het licht gebracht”. Vanaf 1955 was hij bezig met de kwestie van sjemot en debariem, namen en woorden, de vraag naar de structuur van de hele bijbelse theologie. Hij deed dit tegen de achtergrond van de geschiedenis van de bijbelse hermeneutiek, de wetenschap die zich met de sleutel(s) van de Schriftuitleg bezighoudt. Vooral aan de betreffende hoofdstukken van Calvijns Institutie en aan wat Calvijns leerlingen er later mee gedaan hebben. schonk hij ruime aandacht. Het boek dat hij voornemens was te schrijven over de bijbelse hermeneutiek in het raam van Barths Kirchliche Dogmatik, is niet als geheel doch in wat wèl gepubliceerd is, zoals de drie delen van bijbelse theologie, terug te vinden. Bij Frans Breukelman waren exegese en dogmatiek volstrekt tot een eenheid geworden.
Hij gaf ons in de vijftiger en zestiger jaren onderricht op zaterdagen in een studentengebouw in Amsterdam. En we leefden van en teerden op die dagen. Frans Breukelman acteerde achter de katheder, maar hij ”acteerde” Bijbelse theologie. Hij was dan de dilettant en dirigent, om nog een keer Miskotte te citeren. De prijs die we betaalden, was dat diegenen onder ons, die een preekconsent hadden, de volgende zondagmorgen in Simonshaven om de beurt voorgingen.
Wat waren we biij, toen eindelijk een theologische faculteit — het was Amsterdam — hem benoemde. Daar heeft hij zijn werk voortgezet: studenten bijbrengen wat Bijbelse theologie is, hoe de woorden klinken en hoe de verkondiging klinkt in die woorden.
Ooit kwam ik op een maandagochtend zijn pastorie in Simonshaven binnen. ”Hoe is het? ” ”Ja, hoe zou het zijn? Aan allerhande ellendigheid, ja aan de verdoemenis zelf onderworpen. En tegelijk in Christus geheiligd en tot zoon aangenomen”. Zijn gezicht, dat buitengewoon expressieve gezicht, begon te stralen. Zijn sprekende ogen glansden. Zo blijft Frans Breukelman in veler dankbare herinnering voortleven.
Verantwoording
Bij het maken van deze lijst is dankbaar gebruik gemaakt van het in 1958 verschenen boek De geschiedenis van Ritthem van de hand van B. J. de Meij. De meeste data en jaartallen heb ik gecontroleerd in het Biographisch woordenboek der Nederlanden en het Aardeijkskundig woordenboek der Nederlanden, beide in de eerste helft van de 19e eeuw geredigeerd door A. J. van der Aa. Een andere dankbare bron vormt het Biografisch Portaal van Nederland. Dat is te raadplegen via www.biografischportaal.nl
Wim Staat